غرب کابل از دیرباز بدینسو به مثابه‌ی مرکز فرهنگی کابل شناخته می‌شد و تاکنون اکثریت مراکز فرهنگی به ویژه دانشگاه‌های برتر کشور از دانشگاه کابل تا بهترین دانشگاه‌های خصوصی در همین منطقه متمرکز شده است.
اما در این میان، سال‌هاست که پل سرخ به پاتوق فرهنگیان مبدل شده است. پس از رونق بازار و امید به سازندگی در کشور و جان گرفتن دوباره‌ی شهر کابل در دو دهه اخیر، فرهنگ کافه‌نشینی و تجمعات فرهنگی نیز رونق یافت و پل سرخ به مثابه بستر امن و مطمئن این فعالان فرهنگی-هنری انتخاب شد.
در شهر شلوغ و جاده‌های تنگ کابل آنچه کمتر به نظر می‌رسد کتابخانه و کتابفروشی است ولی در این محل برعلاوه‌ی مراکز کتابفروشی و کتابخانههای که چندین دهه آدرس کتاب‌های کمیاب شهر بوده و در خدمت همگان قرار داشته؛ می‌توان مراکز فرهنگی را دریافت که برای مشتریان شان کتاب و کافه باهم تعارف می‌کنند و همچنین محلی برای تدویر برنامه‌های فعالان فرهنگی است. اینجا کافه‌هایی را می‌توان سراغ کرد که محل تجمع فرهنگیان و هنرمندان است تا در مورد تولید هنر و تکثیر ادبیات باهم سخن بگویند و برنامه‌ریزی کنند.
برنامه‌ریزی در مورد کارهای جمعی که اکثرا از دانشگا‌‌ه‌ها نشأت می‌گیرد، اما پل سرخ اکنون به یکی از این مراکز تبدیل شده و ضمن آنکه برای تیپ‌های مختلف مردم پناه امنی است، بیشتر محافل و تجمعات جوانان را نیز در خود جای داده است.
شاید بتوان در هر شهر کافه‌ای دید و کتابخانهای پیدا کرد، اما کافه‌ها و کتابفروشی‌های پل سرخ کابل از آن رو اهمیت ویژه دارد که در راه‌اندازی، مدیریت و پیشبرد امور این کافه‌ها و کتابفروشی‌ها زنان سهم فعال و ارزنده دارند.
ورود زنان به بازار اقتصاد خصوصی و رونق بخشیدن به مراکز فرهنگی خود یکی از عوامل سازندگی است. در کشوری که زنان به مثابه‌ی نیم پیکر جامعه به خاطر سنت‌های فرهنگی و تبعیض جنسیتی تاکنون در محرومیت مانده بود، اما فعلا فرصتی یافته اند که در عرصه سیاست، اقتصاد، فرهنگ و هنر حضور پیدا کنند. یکی از عوامل رشد زنان استقلال فکری است که از طریق فعالیت‌های فرهنگی شان تسهیل می‌شود و عامل دیگر هم استقلال اقتصادی است که با ایجاد منابع درآمد اقتصادی می‌توانند زمینه تغییر وضعیت و رشد خودشان را فراهم کنند.
بیشتر بانوان که در این عرصه آغاز به کار کرده‌اند ضمن ورود به بازار اقتصادی و انجام کارهای بیرون از خانه، از این طریق به تقویت فرهنگ پرداخته اند و مصمم هستند که این محل را به مرکز فرهنگی مبدل سازند تا بتواند جوابگوی نیازمندی مشتریان کتاب باشد. حسنا پناهی مسئول مؤسسه نشراتی “نشر واژه” در مارکیت ملی- پل سرخ مصروف کتاب فروشی است که با او گفت‌وگویی داشتم و از نقش زنان در این عرصه می‌گفت.
در چهارسوی چهارراهی پل سرخ دانشگاه‌های خصوصی و مراکز فرهنگی ایجاد شده که محل رونمایی جدیدترین کتاب‌های داخلی نیز می‌باشد. در یک عصر پاییزی تازه از دانشگاه “غرجستان” از برنامه‌ی رونمایی کتابی بیرون برآمدم. تابش آخرین اشعه‌های قرمز آفتاب را در کوه تلویزیون می‌دیدم. سایه‌ی سرد جاده‌های شلوغ را در آغوش گرفته بود. تنها بودم و از روی رنگ‌های سفید عرض جاده گذشتم. آنسوی جاده مارکیت آشنایی است که کم‌یاب‌ترین کتاب‌هایم را از آن‌جا تهیه می‌کنم. این بار پدر پیر صفاکار دم دروازه را ندیدم، چند پله پایین شدم. دیدم که بانویی در حال تنظیم کتاب‌های قفسه است. پس از سخن چندی آن‌قدر مشتری از دروازه خزیدند که او می‌خواست از مصاحبه با من منصرف شود، اما گفتم منتظر خواهم ماند. مدیر کتابخانه رسید و با احترام گفت بفرمایید. من گفتم می‌خواهم با خانم پناهی گفت‌وگو کنم شما به مشتری‌ها برسید. او کتاب‌های سفارشی مشتریان را یکی یکی از قفسه‌ها می‌کشید و من و خانم پناهی بر کرسی‌های آنسوی میز نشستیم. او در مورد کارش چنین گفت: «ضمن پیشبرد درس و تحصیلم، در این انتشارات نیز کار می‌کنم. نه تنها من بلکه زنان زیادی در این مارکیت، کتابفروشی می‌کنند و یا مراکز هنری دارند. ضمن آنکه این کارها منبع درآمد اقتصادی برای ما «زنان» شمرده می‌شود فعالیتی است برای کمک به فرهنگ و هنر که استقبال مردم از این مراکز فرهنگی و هنری بسیار خوب و رضایت‌بخش است.»
آری، اینجا پل سرخ است؛ جایی که هر روز کتابی نقد و رونمایی می‌شود و اهالی فرهنگ به دنبال کتاب می‌آیند. «شهر کتاب»، اما در این میان هم کافه‌ای است که پاتوق فرهنگیان شده و همچنان کتابخانهای است که بتوان از رمان‌های الیف‌شافاک ترکی تا فلسفه کانت و از نظریه‌های جامعه شناختی ژان‌ژاک روسو تا نوشته‌های فمینست‌های چون سیمون دوبووار و نوال سعداوی را در آن یافت و از حکمت و عرفان تا فلسفه و رمان همه را در خود جا داده است.
در ضمن، شاهد فرهوش، مدیر اجرایی این مرکز فرهنگی بخش‌های کاری این مرکز را در عرصه صنایع دستی، آموزش نقاشی، آموزش گیتار، شعرخوانی، کتابخانه و کافه‌سرا بازگو کرد.
رستورانت تاج بیگم و کافه آی‌خانم از جمله اولین کافه‌های این محل است که توسط خانم‌ها ایجاد شده و مدیریت می‌شود. کافه سیمپل، نیز یکی دیگر از محل‌های پر تردد فرهنگیان کابل و پاتوق هنرمندان افغانستان است که شمار زیادی از فرهنگیان تصمیم‌های جمعی شان را در دور میز آن اتخاذ می‌کنند. خان محمدی، دانش‌آموخته‌ی دانشگاه خصوصی و یکی از فعالان اجتماعی- فرهنگی و از مشتریان کافه سیمپل است که در مورد فعالیت کافه‌ها و کتابخانههای پل سرخ می‌گوید اینجا مکانی است که ما اکثر تصامیم جمعی مان را از دور همین میزها گرفتیم و با آنکه تفاوتی از نگاه قیمت خدمات اینجا نسبت به دیگر جاهای شهر گرانتر است، اما مکانیست امن و فضاییست مناسب برای نشستن و گفتگوهای دست جمعی که کمتر مکان مناسبی می‌توان تدارک دید.
در پل سرخ این روزها از مجلل‌ترین رستورانت‌ها و بهترین فروشگاه‌هایی که نیاز یک شهر است پیدا می‌شود ولی آنچه پل سرخ را نسبت به بقیه مناطق پایتخت کشور متفاوت نموده، این است که پل سرخ در چهارراهی مراکز فرهنگی غرب کابل قرار گرفته است. ضمن آنکه پل سرخ به پاتوق فرهنگیان تبدیل شده و این مراکز برای مشتریان شان کافه و کتاب عرضه می‌کنند، سهم زنان در این عرصه و بازتاب چهره‌ی فرهنگی از شهر کابل، امیدواری‌ها به بهبود زندگی، آرامش درون شهر و رشد فرهنگی و علایق هنری را به دل انسان‌های این شهر زنده می‌کند.
